Kazimierz Pasternak
Ustawa kodeks pracy w art.1001 §1 i kolejnych precyzyjnie definiuje reguły związane z zakazem konkurencji w relacjach pracodawca – pracownik. Kluczowa kwestia to zawarcie odrębnej umowy w tej sprawie, gdzie pracownik zobowiązuje się do rezygnacji z prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Zobowiązuje się także w przedmiotowej umowie do zakazu świadczenia pracy w ramach istniejącego stosunku pracy na rzecz podmiotu prowadzącego tego rodzaju działalność. Tak więc każdorazowo procedury związane z zakazem konkurencji muszą zostać precyzyjnie określone w umowie między stronami (pracodawca – pracownik) z pominięciem jakiejkolwiek presji, a nie, dla przykładu, w regulaminie pracy. Tego rodzaju umowy z reguły są zawierane w sytuacjach kiedy zarówno pracodawca jak i pracownik mają dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę po zakończeniu stosunku pracy. Umowa ta również określa czas trwania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi, o czym często pracodawcy starają się zapominać. A odszkodowanie, to w myśl obowiązujących przepisów, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy i jest wypłacane przez okres trwania zakazu konkurencji. Co nie zawsze w przedmiotowej umowie jest określone. Pracownik w procesie uzgadniania umowy nie może być zastraszany czy zmuszany do akceptowania zapisów niekorzystnych związanych np. z kwestiami odszkodowawczymi, które nie mogą być dowolnie kształtowane. Na podstawie art. 119 ustawy kodeks pracy odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Należy podkreślić, że pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. Warto pamiętać, że w razie wyrządzenia przez pracownika szkody osobie trzeciej przy wykonywaniu swoich obowiązków, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca. Należy uważać na poszczególne regulacje zawierane w umowach o zakazie konkurencji, które nierzadko dosłownie zniewalają w skutkach pracowników, chociażby poprzez bardzo wysokie kwoty odszkodowawcze z tytułu poniesionych strat, pomijanie obowiązku wypłacania rekompensat pieniężnych na okoliczność zakazu konkurencji po zakończeniu pracy czy nie uszczegółowienia czasookresu trwania zakazu konkurencji po zakończeniu pracy.