Kazimierz Pasternak
Obowiązek bieżącego konsultowania wszystkich bez wyjątku spraw z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy określa art. 23711a ustawy kodeks pracy. W świetle tego przepisu pracodawca nie może samodzielnie decydować o standardach bhp, które wpisują się w skuteczną ochronę zdrowia i życia osób wykonujących pracę zarobkową z zastosowaniem najnowszych osiągnięć nauki i techniki, pomimo określonych kosztów z tego tytułu. Życie i zdrowie – to zawsze wartość bezcenna, o czym winni pamiętać także pracodawcy. Konsultacje pracodawcy z organizacjami związkowymi lub ich przedstawicielami w sytuacji braku związków zawodowych nie mogą sprowadzać się do chaosu czy jedynie hasłowo definiowanych problemów. W cytowanym przepisie ustawodawca określił warunki prowadzenia konsultacji, które odbywają się w godzinach pracy i po zapewnieniu przez pracodawcę odpowiednich warunków. W trakcie konsultacji przedstawiciele organizacji związkowych lub przedstawiciele pracowników mogą przedstawić pracodawcy wszelkie wnioski, uwagi i opinie służące bezzwłocznej eliminacji lub ograniczeniu zdefiniowanych zagrożeń w środowisku pracy.
Jeśli wedle wskazanego przepisu wszystkie, bez wyjątku, sprawy z zakresu bhp podlegają konsultacji, to z góry wiadomo, że nie ma spraw błahych, mało ważnych, które konsultacji nie podlegają. W praktyce, niestety, tak nie jest. Bywają pracodawcy, dla których tego rodzaju wymóg konsultacyjny to zwykła strata czasu. A są to problemy bardzo poważne. Dla przykładu, w jednej z firm grupie pracowników zmieniono, za porozumieniem, umowy o pracę zmniejszając dobowy wymiar czasu pracy z ośmiu godzin do sześciu, utrzymując paletę często niebezpiecznych zadań na poziomie istniejącym bez konsultacji z organizacjami związkowymi i poza korektą ryzyka zawodowego, co oznacza nadmierne przeciążenie pracowników bez szans na regenerację. Z pozoru pracodawca ekonomicznie zyskuje. Pytanie, co ze zdrowiem pracowników? Tego rodzaju przykładów jest więcej. A konsultacji podlegają między innymi: zmiany w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, z wprowadzeniem nowych procesów technologicznych włącznie. Przedmiotem obowiązkowych konsultacji są także procedury związane ze szkoleniami pracowników w przedmiocie bhp oraz standardy przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej czy odzieży i obuwia roboczego. Konsultacji podlega również permanentnie prowadzona ocena ryzyka zawodowego, czy stan zagrożeń występujący na stanowiskach pracy z tytułu zidentyfikowanych czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych.
Warto podkreślić, że przedstawiciele organizacji związkowych czy pracowników zachowują prawo do wynagrodzenia z tytułu udziału w konsultacjach.