Kazimierz Pasternak
Trudna sytuacja ekonomiczna pracodawcy, obiektywnie uzasadniona, może być przesłanką do sięgnięcia do ustawowo przewidzianych rozwiązań pozwalających w ściśle określonym czasie na rozwiązanie powstałych kłopotów z korzyścią dla zakładu i pracowników. Tym rozwiązaniem jest zawarcie porozumienia zawieszającego stosowanie w całości lub w części wybranych segmentów prawa pracy. Taka możliwość istnieje w obowiązującej ustawie Kodeks pracy. Wedle art. 91 § 1 cytowanej ustawy, w przypadku trudnej, obiektywnie uzasadnionej sytuacji finansowej pracodawcy, może być zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy z wyjątkiem regulacji prawnych zawartych w ustawie kodeks pracy oraz w innych ustawach i aktach wykonawczych. Przedmiotowe porozumienie każdorazowo zawiera pracodawca i reprezentująca pracowników organizacja związkowa. W przypadku braku u pracodawcy związkowej organizacji porozumienie to zawiera pracodawca z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego pracodawcy. Porozumienie zawierane w dobrej wierze koniecznie winno zostać poprzedzone wnikliwymi rokowaniami, w których zarówno pracodawca jak i związkowcy mają określone informacje, analizy, opinie. Strony nie są zwolnione z poszukiwania najbardziej korzystnych rozwiązań. Tu wielce przydatne dla negocjatorów związkowych będą informacje związane z funkcjonowaniem porównywalnych sektorowo zakładów pracy w sferze organizacyjno – ekonomicznej. W świetle art. 24127 § 1 strony zakładowego układu zbiorowego pracy mogą zawrzeć porozumienie o zawieszeniu stosowania u pracodawcy w całości w części tego układu oraz układu ponadzakładowego, bądź jednego z nich na okres nie dłuższy niż trzy lata. W zakresie i przez okres określony w porozumieniu nie stosuje się z mocy prawa wynikającego z układu ponadzakładowego oraz układu zakładowego warunków umów o pracę i innych stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy. Uzgadniane porozumienia dotyczą również zakładowych regulaminów pracy, wynagradzania, premiowania i nagradzania w tym regulaminów zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Uzgodnione w wyniku negocjacji porozumienie, pracodawca przekazuje okręgowemu inspektorowi pracy. Ewentualne naciski pracodawcy skierowane do strony związkowej, presja czasu, przymus czy ucieczka od podjęcia negocjacji porozumienia jest działaniem niedopuszczalnym, sprzecznym z prawem.