4. Czy nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe w przypadku zwolnienia od pracy przez związek zawodowy?
Doraźna czynność związkowa
W przypadku działaczy związkowych wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje w oparciu o przepisy szczególne, odmiennie regulujące przedmiotową materię względem ustawy z 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela.
Na podstawie art. 31 ust. 3 ustawy z 23.05.1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 20 22 r. poz. 854), pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 27.11.2018 r. w sprawie trybu udzielenia i korzystania ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługującego osobie wykonującej pracę zarobkową, sposobu ustalenia wysokości wynagrodzenia albo świadczenia pieniężnego przysługującego osobie w okresie zwolnienia od pracy oraz wynikających z tego tytułu uprawnień i świadczeń (Dz.U. z 2018 r . poz. 2323), pracownikowi w okresie zwolnienia od pracy ustala się wynagrodzenie według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy.
Według § 6 w zw. z § 1 pkt 1 – 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 26.06.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz.U. z 2020 r . poz. 1455) – dalej r.w.e.p.n., do podstawy ekwiwalentu oraz wynagrodzenia za zwolnienie od pracy wchodzi wynagrodzenie zasadnicze, dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny (np. za wychowawstwo) oraz wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania zwolnienia od pracy, co dotyczy wynagrodzenia zasadniczego, dodatku stażowego, motywacyjnego i funkcyjnego (§ 2 r.w.e.p.n.).
Natomiast wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa uwzględnia się jako średnia miesięczna liczba godzin wyliczona z okresu miesięcy danego roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia zwolnienia od pracy (§ 4 r.w.e.p.n.).
Rozpoczęcie roku szkolnego
Zgodnie z nowymi regułami, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje za przydzielone i zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Jednakże w myśl art. 35 ust. 3e KN, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje również w przypadku, gdy nauczyciel zamiast przydzielonych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych zrealizował w tym samym dniu przydzielone godziny zajęć opiekuńczych lub wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2.
Jeżeli nauczyciel w czasie rozpoczęcia roku szkolnego realizował zajęcia opiekuńczo – wychowawcze (np. jako wychowawca klasy), będzie uprawniony do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe.
Niniejsza opinia została sporządzona na zlecenie Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”.