Marta Śnioch
Od 1 lipca 2024 roku kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę wzrośnie z 4242 zł brutto do 4300 zł brutto. Zmiana ta – zgodnie ze stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy – wymaga od pracodawców aneksowania umów o pracę, ale nie zawsze będzie to konieczne. Gdy w umowie o pracę wynagrodzenie zostało określone jako „obowiązujące minimalne wynagrodzenie”, pracownik zawsze będzie miał prawo do aktualnie obowiązującej kwoty płacy minimalnej.
Zgodnie z art. 29§1 Kodeksu pracy umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: rodzaj pracy; miejsce wykonywania pracy; wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia; wymiar czasu pracy; termin rozpoczęcia pracy.
Ponadto, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy umowę o pracę zawiera się na piśmie. Dopiero w tej formie umowa stanowi dokument, który potwierdza wolę stron.
Zmiana warunków umowy o pracę wymaga również formy pisemnej (art. 29 § 4 k.p.), a co za tym idzie jeżeli zmienia się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, pracodawca powinien dokonać tej zmiany w formie pisemnej.
„Wynagrodzenie – jako istotny element każdej umowy o pracę – winno być określone w sposób dokładny i nie pozostawiający wątpliwości co do umówionych przez strony zasad jego zapłaty” – uzasadniał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3.11.1976 r., sygn. akt: I PR 165/76.
Stanowisko Sądu Najwyższego potwierdza, że pracownik z którym zawarto umowę o pracę powinien mieć pełną świadomość jakie wynagrodzenie otrzyma za wykonaną pracę i jakie są warunki wypłaty określonych składników wynagrodzenia.
Zmiana minimalnego wynagrodzenia nie zawsze powoduje konieczność wręczenia pracownikowi aneksu do umowy. Aneks pracodawca ma obowiązek wręczyć wszystkim pracownikom, których wynagrodzenie zostało określone kwotowo.
Jak wyjaśnia Państwowa Inspekcja Pracy, w sytuacji, gdy wynagrodzenie nie zostało określone poprzez podanie konkretnej kwoty, a w umowie o pracę widnieje jedynie zapis o tym, że pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie zgodne z obowiązującą w danym roku stawką wynikającą z ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, wówczas pracodawca nie ma obowiązku sporządzania aneksu do umowy.
Według Państwowej Inspekcji Pracy, wzrost wynagrodzenia minimalnego nie musi wiązać się z podniesieniem płacy zasadniczej. Pracodawca może uzupełnić wynagrodzenie za pracę premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przepisy prawa pracy nie określają sposobu ustalania wynagrodzenia za pracę, ani nie wyliczają wszystkich składników, które mogą się do niego zaliczać. Natomiast pracodawcy mają swobodę w zakresie systemu naliczania wynagrodzenia jaki wprowadzą dla swoich pracowników.
Istotny jest art. 6 ustawy z 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, który stanowi, że do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez GUS.
Wyjątek stanowią: nagroda jubileuszowa, odprawa pieniężna przysługująca pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatki za pracę w porze nocnej i za staż pracy. Zgodnie z przepisami, tych składników nie można wliczać przy ustalaniu wynagrodzenia minimalnego.