Marta Śnioch
Dnia 25 września 2024r. wchodzi w życie ustawa z 14 czerwca 2024r. o ochronie sygnalistów.
Pracodawcy zarówno z sektora prywatnego, jak i publicznego, którzy zatrudniają co najmniej 50 osób będą musieli wprowadzić oraz stosować procedurę umożliwiającą sygnalistom zgłaszanie naruszeń. Przy ustalaniu tej liczby osób będą brani pod uwagę pracownicy w przeliczeniu na pełne etaty oraz osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia (art. 23 ust. 2 ustawy o ochronie sygnalistów). Zatem przy ustalaniu, czy pracodawca jest objęty ustawą o ochronie sygnalistów, oprócz pracowników będą też uwzględniane osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa agencyjna) czy samozatrudnione. Określenie progu zatrudnienia, który decyduje o konieczności wdrożenia ustawy o ochronie sygnalistów, będzie następowało na dzień 1 stycznia i 1 lipca danego roku.
Wskazany 50-osobowy próg nie ma zastosowania do podmiotu prawnego wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, a także w zakresie bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska.
Nowych przepisów o ochronie sygnalistów nie stosuje się również do jednostek organizacyjnych gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców.
Nie ma przeszkód, żeby pracodawcy, którzy nie spełniają wskazanych powyżej limitów, wdrożyli w swoich firmach czy jednostkach obowiązki związane z ustawą o ochronie sygnalistów. Jednak w przypadku tych podmiotów jest to całkowicie dobrowolne.
Pracodawca, który zostanie objęty ustawą o ochronie sygnalistów, będzie musiał stworzyć wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w związku z tym zgłoszeniem.
Procedurę taką trzeba będzie ustalać w drodze konsultacji z:
• zakładową organizacją związkową albo zakładowymi organizacjami związkowymi, jeżeli u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa, albo
• przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz pracodawcy, wyłonionymi w trybie przyjętym w zakładzie pracy, jeżeli nie działa w nim zakładowa organizacja związkowa.
Wskazane konsultacje powinny trwać nie krócej niż 5 dni i nie dłużej niż 10 dni od dnia przedstawienia przez pracodawcę projektu procedury zgłoszeń wewnętrznych.
Procedura zgłoszeń wewnętrznych wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia podania jej do wiadomości osób wykonujących pracę w sposób przyjęty u danego pracodawcy, np. intranetem lub na tablicy ogłoszeń.