Związek zawodowy, to dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy, powołana do reprezentowania i obrony ich praw, godności, interesów zawodowych, socjalnych, materialnych i moralnych zarówno zbiorowych jak i indywidualnych.

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia wolność tworzenia, działania i zrzeszania się w związkach zawodowych, które posiadają prawo do rokowań, organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu w granicach określonych w ustawie.

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” powołany dnia 31 sierpnia 1981 roku w Gdańsku na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym a Komisją Rządową opierając swoje działania na gruncie etyki chrześcijańskiej i katolickiej nauki społecznej – to organizacja do której trzeba należeć aby zwiększyć komfort pracy i życia.

Członkostwo w NSZZ „Solidarność” możliwe jest tylko poprzez przynależność do organizacji zakładowej lub międzyzakładowej po uprzednim złożeniu deklaracji członkowskiej i jej przyjęciu przez komisję zakładową, międzyzakładową mającej status związkowej władzy wykonawczej lub rejestrację nowo powstałej organizacji zakładowej, międzyzakładowej na podstawie uchwały o utworzeniu organizacji.

Statut NSZZ „Solidarność” zapewnia możliwość zachowania kontynuacji członkostwa w organizacji związkowej w przypadku zmiany pracodawcy.

Elektroniczna Legitymacja Członkowska, to swoisty dowód tożsamości i przynależności do NSZZ „Solidarność” uprawniający do praktycznego, codziennego korzystania z dobrodziejstw oferowanych przez Związek na terenie całego kraju zarówno w sferze obrony posiadanych praw, interesów jak i ofert zniżkowych dotyczących różnych form wypoczynku.

Członkostwo w NSZZ „Solidarność” uprawnia m.in. do korzystania z bezpłatnej pomocy Związku w obronie praw pracowniczych i obywatelskich, otrzymywania pomocy, w tym finansowej w okresie pozostawania bez pracy oraz w sytuacjach losowych.

Do utworzenia organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” w zakładzie pracy wystarczy jedynie: przyjęcie uchwały o utworzeniu Związku przez grupę osób wykonujących pracę zarobkową najlepiej w liczbie 10 osób, powołanie Tymczasowej Komisji Zakładowej i złożenie wniosku o rejestrację do Zarządu Regionu Solidarności Świętokrzyskiej. Z chwilą rejestracji tak utworzona organizacja związkowa nabywa osobowości prawnej i posiada status zakładowej organizacji związkowej.

Jednym z obowiązków nowo utworzonej i zarejestrowanej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” jest obrona praw i interesów w zakresie indywidualnym jak i zbiorowym oraz systematyczne zwiększanie liczby osób należących do Związku, i przygotowanie wyborów zakładowej władzy związkowej w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od chwili rejestracji.

Kadencja każdej władzy w Związku trwa 5 lat, z tym że terminy wyborów na daną kadencję każdorazowo określa uchwałą Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”.

W przypadku trwałego wakatu /przewodniczący komisji zakładowej, międzyzakładowej, rewizyjnej/ lub zmniejszenia składu tych gremiów związkowych poniżej 50% składu w okresie kadencji, istnieje bezwzględny obowiązek przeprowadzenia wyborów uzupełniających w terminie 90 dni od chwili zaistnienia tego rodzaju sytuacji. Wakat w 3-osobowej komisji zakładowej, rewizyjnej również zmusza do przeprowadzenia wyborów uzupełniających.

W NSZZ „Solidarność” i jego jednostkach organizacyjnych funkcjonują następujące rodzaje władz: władza stanowiąca, wykonawcza i kontrolna.

Władzą stanowiącą w zakładowych, międzyzakładowych organizacjach związkowych NSZZ „Solidarność” jest odpowiednio zakładowe lub międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów, a nie walne zebranie.

W regionie władzą stanowiącą jest – walne zebranie delegatów regionu, w sekcji branżowej – walne zebranie delegatów sekcji, w sekretariacie branżowym – kongres sekretariatu i Krajowy Zjazd Delegatów – będący najwyższą władzą stanowiącą Związku.

Władzę wykonawczą w organizacji zakładowej, międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” jest odpowiednio komisja zakładowa lub międzyzakładowa – nie zarząd.

W regionie władzą wykonawczą jest – zarząd regionu, w sekcji branżowej – rada sekcji, w sekretariacie branżowym – rada sekretariatu i komisja Krajowa – będąca władzą wykonawczą związku w wymiarze ogólnokrajowym.

Władzą kontrolną w organizacji zakładowej, międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” jest odpowiednio zakładowa lub międzyzakładowa komisja rewizyjna.

W regionie władza kontrolna – to regionalna komisja rewizyjna, w sekcji branżowej, komisja rewizyjna sekcji, w sekretariacie branżowym, komisja rewizyjna sekretariatu i Krajowa Komisja Rewizyjna na poziomie ogólnokrajowym Związku.

NSZZ „Solidarność” jest zorganizowany na zasadzie terytorialno – branżowej.

Terytorialne jednostki organizacyjne związku to: organizacje zakładowe, międzyzakładowe i regiony.

Branżowymi jednostkami organizacyjnymi Związku są: krajowe i regionalne sekretariaty branżowe oraz krajowe, międzyregionalne i regionalne sekcje branżowe.

U jednego pracodawcy może działać tylko jedna podstawowa jednostka organizacyjna NSZZ „Solidarność” tj. zakładowa, międzyzakładowa organizacja związkowa,

Organizacja zakładowa NSZZ „Solidarność” zrzesza pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy, bez względu na wykonywany przez nich zawód oraz osoby niepozostające w stosunku zatrudnienia a będące członkami tej organizacji.

Organizacją międzyzakładową NSZZ „Solidarność” jest wedle Statutu organizacja, która zrzesza zarówno pracowników oraz osoby nie pozostające w stosunku pracy i obejmuje zasięgiem działania co najmniej dwóch pracodawców z danego regionu. W szczególnych przypadkach działalność MOZ-u może obejmować pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu.

Status organizacji międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” posiada także organizacja, która zrzesza wyłącznie osoby niepozostające w stosunku pracy oraz terenowa struktura Związku niemająca swojej siedziby u żadnego z pracodawców, do której należą osoby zatrudnione u pracodawców z danego terenu lub branży.

U pracodawcy powstałego w wyniku połączenia pracodawców objętych zakresem działania różnych podstawowych jednostek organizacyjnych NSZZ „Solidarność” może zostać powołana zakładowa organizacja koordynacyjna z rejestrem w Komisji krajowej Związku.

Region Świętokrzyski NSZZ „Solidarność”, tworzą organizacje zakładowe i międzyzakładowe Związku, których siedziba lub teren działania znajdują się w obszarze funkcjonowania regionu oraz niższe jednostki organizacyjne /struktury wydziałowe, oddziałowe, podzakładowe/ z rejestrem w w/w regionie.

Do sekcji branżowej mogą należeć organizacje zakładowe i międzyzakładowe NSZZ „Solidarność” z danej branży, działające na terenie jednego województwa lub innego terenu określonego uchwałą Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.

Decyzję o przynależności do sekcji branżowej organizacji zakładowej lub międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” albo niższej jednostki organizacyjnej podejmuje władza stanowiąca tej podstawowej jednostki organizacyjnej Związku (tj. Zakładowe lub Międzyzakładowe Zebranie Członków lub Delegatów NSZZ „Solidarność”).

Funkcji związkowych w komisji zakładowej, międzyzakładowej NSZZ „Solidarność” z jej wewnętrznymi jednostkami organizacyjnymi włącznie nie mogą pełnić pracodawcy, osoby zarządzające zakładem pracy oraz osoby upoważnione do nawiązywania lub rozwiązywania stosunku pracy w imieniu pracodawcy.

Funkcji związkowych w NSZZ „Solidarność” nie mogą łączyć z kierowniczymi stanowiskami w organach władzy i administracji państwowej i samorządowej oraz we władzach innych instytucji pełniących funkcje publiczne z kierowniczymi funkcjami w organach organizacji politycznych włącznie.

Aktami prawnymi wydawanymi przez władze NSZZ „Solidarność” są: uchwały i decyzje będącymi aktami prawnymi o charakterze wiążącym oraz stanowiska, apele, opinie i inne dokumenty wyrażające pogląd danej władzy w określonej sprawie.

Uchwały i decyzje wydawane przez władze NSZZ „Solidarność” nie mogą być sprzeczne z postanowieniami statutu Związku oraz prawem wewnątrzzwiązkowym.

Środki finansowe i majątek NSZZ „Solidarność” w tym poszczególnych jego jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną pochodzą w szczególności ze składek członkowskich, z darowizn, dotacji, spadków i zapisów z dzierżaw i najmu nieruchomości, z nagród oraz zbiórek publicznych.

Wysokość składki członkowskiej ustala każdorazowo Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w uchwale finansowej z obowiązkiem comiesięcznego płacenia tej składki.

Środki finansowe jakimi dysponuje NSZZ „Solidarność” lub jednostka organizacyjna są przeznaczone na wydatki związane z działalnością statutową Związku.

W strukturze organizacyjnej Zarządu Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność” funkcjonuje „Fundacja Dla Dobra Wspólnego” pozyskująca środki finansowe z darowizn i odpisu 1,5% z podatku, nr KRS 0000 283 723 z przeznaczeniem na pomoc dla osób dotkniętych chorobą, dramatem losowym czy ciężką sytuacją materialną. Fundacja działa non-profit (bez zysku).

NSZZ „Solidarność” ma prawo do organizacji akcji protestacyjnych ze strajkiem włącznie w obronie godności praw i interesów swoich członków, wolności związkowych, praw człowieka i zasad sprawiedliwości społecznej.

Strajk – to zbiorowe powstrzymanie się pracowników od wykonywania pracy w celu definitywnego sporu dotyczącego warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje prawo zrzeszania się w związkach zawodowych i każdorazowo jest środkiem ostatecznym.

Udział w strajku jest dobrowolny.

Zaprzestanie pracy ze względu na ogłoszony strajk przy obsłudze urządzeń, instalacji i innych stanowiskach pracy co mogłoby zagrozić zdrowiu i życiu ludzkiemu lub bezpieczeństwu państwa jest niedopuszczalne.

Z mocy ustawy prawo do strajku nie przysługuje pracownikom zatrudnionym w organach władzy państwowej administracji rządowej i samorządowej oraz sądach i prokuraturze.

Strajk zakładowy na co najmniej 5 dni od daty rozpoczęcia ogłasza zakładowa organizacja związkowa NSZZ „Solidarność” po uzyskaniu zgody większości głosujących w referendum zakładu na co najmniej 50% pracowników biorących udział w głosowaniu.

Udział pracownika w strajku zorganizowanym zgodnie z przepisami ustawy nie stanowi naruszenia dyscypliny pracy.

NSZZ „Solidarność” sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczy w nadzorze stanu realizacji przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

W celu zwiększenia posiadanych uprawnień kontrolno – nadzorczych zakładowa organizacja związkowa NSZZ „Solidarność” może wystąpić z inicjatywą wyboru społecznej inspekcji pracy, która z mocy ustawy posiada skuteczne narzędzia prawne /zalecenia, uwagi/ w egzekwowaniu przestrzegania obowiązującego prawa pracy, z badaniem okoliczności i przyczyn zdarzeń wypadkowych w miejscu pracy włącznie.

Zakładowa organizacja związkowa NSZZ „Solidarność” w celu polubownego załatwienia sporów indywidualnych ze stosunku pracy, których nie brakuje w codziennej rzeczywistości może wystąpić z pisemną inicjatywą do pracodawcy o wspólne powołanie komisji pojednawczej w celu umożliwienia zawarcia ugody już na etapie przesądowym.

Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” przysługują z mocy ustawy organizacji zrzeszającej co najmniej 10 osób mających status pracowników u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji lub innych osób nie będących pracownikami a wykonujących pracę zarobkową przez co najmniej 6 miesięcy na rzecz pracodawcy.

Warunkiem ustawowym zachowania statusu zakładowej organizacji związkowej jest ponadto: pisemne przekazanie informacji pracodawcy o liczbie osób zrzeszonych w NSZZ „Solidarność” każdorazowo na dzień 30 czerwca i 31 grudnia /zawodowo czynnych/ oraz wystąpienie do sądu w terminie 30 dni od daty zgłoszenia zastrzeżenia w sprawie podanej liczby osób zrzeszonych.

Status reprezentatywnej zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” posiada organizacja, która zrzesza co najmniej 8% osób wykonujących pracę zarobkową u skonkretyzowanego pracodawcy. Przy braku innych zakładowych organizacji związkowych zachowuje uprawnienia organizacji reprezentatywnej bez względu na liczbę osób zrzeszonych.

Jednym z ustawowych uprawnień zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” jest każdorazowe pisemne żądanie kierowane do pracodawcy związane z pozyskaniem niezbędnie koniecznych informacji do prowadzenia działalności związkowej, które pracodawca przekazuje na piśmie w terminie w terminie 30 dni od otrzymania żądania.

Zasady wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w tym podział środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności ustala pracodawca w uzgodnionym z zakładową organizacją związkową NSZZ „Solidarność” regulaminie świadczenia z tego funduszu są także realizowane w uzgodnieniu z organizacją związkową.

Środkami funduszu administruje pracodawca, które są gromadzone na odrębnym rachunku bankowym a w przypadku ich nie wykorzystania w danym roku kalendarzowym przechodzą na rok następny.

Zakładowej organizacji związkowej NSZZ „Solidarność” przysługuje prawo do wystąpienia z roszczeniem do sądu pracy o zwrot funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie z przepisami ustawy o zfśs lub o przekazanie należnych środków pieniężnych na fundusz.

W przypadku uzasadnionego podejrzenia co do występowania zagrożenia dla zdrowia i życia osób wykonujących pracę zarobkową w określonym miejscu pracy zakładowa organizacja związkowa NSZZ „Solidarność” może wystąpić do pracodawcy z pisemnym wnioskiem o wykonanie niezbędnych badań zawiadamiając równolegle Okręgowy Inspektorat Pracy. Działać w tej kwestii może także Zakładowy Społeczny Inspektor Pracy.

Zakładowa organizacja związkowa NSZZ „Solidarność” jest obowiązkowo informowana na piśmie o przewidywanym terminie przejścia pracowników na nowego pracodawcę, jego przyczynach prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla pracowników w tym warunkach pracy, zatrudnienia, płacy czy przekwalifikowania na 30 dni przed przewidywanym terminem przejęcia zakładu pracy lub jego części.