Marta Śnioch
Pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy w dni świąteczne, tylko w przypadku wykonywania określonego rodzaju pracy. Kodeks pracy wskazuje kiedy praca w święta jest dozwolona. Jeżeli pracownik będzie wykonywał pracę 1 listopada, pracodawca powinien pamiętać o rekompensacie i udzieleniu mu dnia wolnego w innym terminie.
Zgodnie z ogólną zasadą niedziela i święta są dniami wolnymi od pracy. Przepisy przewidują jednak sytuacje, kiedy praca w takie dni będzie dozwolona. Wyjątki te określone są w art. 15110 Kodeksu pracy i dotyczą poniższych przypadków.
Praca w niedziele i święta jest dozwolona:
• w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
• w ruchu ciągłym;
• przy pracy zmianowej;
• przy niezbędnych remontach;
• w transporcie i w komunikacji;
• w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
• przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
• w rolnictwie i hodowli;
• przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
• w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;
• przy pracach polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi dni, które są w Polsce dniami wolnymi od pracy, są u niego dniami pracy;
• przy pracach zapewniających funkcjonowanie stanowisk pracy, o których mowa powyżej.
Jeżeli rodzaj wykonywanej pracy znajduje się w przedstawionym katalogu, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy w niedzielę lub dni świąteczne.
Pracownikowi wykonującemu pracę w święto pracodawca ma obowiązek zapewnić inny dzień wolny od pracy. Oznacza to, że pracownikowi, który będzie wykonywał pracę w święto 1 listopada 2024r. pracodawca ma obowiązek zapewnić inny dzień wolny od pracy w okresie rozliczeniowym. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ww. terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w święto, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w święto.
Pełny dzień wolny za pracę w niedzielę lub święto przysługuje bez względu na liczbę przepracowanych przez pracownika godzin w niedzielę lub święto.
Nawet praca przez jedną godzinę w niedzielę lub święto uprawnia pracownika do całego dnia wolnego od pracy.
Praca w święto, nie jest pracą w godzinach nadliczbowych, pomimo to nieudzielenie dnia wolnego za taką pracę może spowodować przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Pracownik przepracuje bowiem większą liczbę godzin, niż wynika to z ustalonego dla okresu rozliczeniowego obowiązującego u pracodawcy, wymiaru czasu pracy.
Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca, który narusza przepisy o czasie pracy w niedzielę i święta podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 tys. zł.