Jak rozliczyć wynagrodzenie w przypadku dyżurów na nocnej zmianie (od godz. 22 do godz. 6)? Chodzi o sytuację, w której pracownik jest w domu pod telefonem i całą zmianę nic się nie dzieje. Podczas nocnego dyżuru pracownik ma obowiązek udzielić porady telefonicznej, co zajmuje mu kilkanaście minut. Jak rozlicza się takie sytuacje?
Za czas dyżuru domowego nie przysługuje żadna rekompensata. Praca podjęta podczas dyżuru – niezależnie od jej długości – stanowić będzie pracę w godzinach nadliczbowych i będzie rekompensowana według przepisów o rekompensacie nadgodzin oraz przysługiwać będzie dodatek za pracę w porze nocnej.
Dyżur, podczas którego pracownik nie wykonywał pracy, nie podlega wliczeniu do czasu pracy. W przypadku dyżuru zakładowego, za jego czas pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze równym długości dyżuru. W razie braku możliwości udzielenia mu wolnego należne mu będzie wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony pracownikowi przysługuje 60% wynagrodzenia.
Żadna rekompensata nie przysługuje jednak za dyżur domowy (w tym zakresie u pracodawcy mogą oczywiście obowiązywać bardziej korzystne rozwiązania).
Brak rekompensaty odnosi się jednak do samego dyżuru domowego, a nie pracy podjętej podczas tego dyżuru. W momencie podejmowania pracy pracownik przestaje pełnić dyżur, a zaczyna efektywnie pracować. W związku z tym, że dyżur pełniony jest poza godzinami pracy, czas przepracowany podczas niego co do zasady będzie stanowić pracę nadliczbową i będzie rekompensowany według zasad rekompensaty pracy w nadgodzinach (wynagrodzenie i dodatek albo czas wolny). W związku z tym, że w przedstawionej sytuacji będzie to praca w nocy przysługiwać będzie za nią także dodatek za pracę w porze nocnej.
Zaliczeniu powinien podlegać przy tym każdy czas świadczenia pracy. Także np. kilkunastominutowe konsultacje telefoniczne, które nie są już dyżurem (oczekiwaniem na ewentualną konieczność wykonywania pracy), ale właśnie pracą. Tak samo należy rozliczać dłuższe wykonywanie pracy, w tym także przez całą zmianę.
Do czasu pracy nie wlicza się czasu dojazdu do zakładu pracy pracownika wezwanego do pracy w trakcie dyżuru domowego.
Warto zaznaczyć, że polskie przepisy o nieodpłatności dyżurów domowych stoją w sprzeczności z prawem unijnym i prędzej czy później ulegną zmianie.
Oprac.: Dział Pomocy Związkowej
Zarządu Regionu Świętokrzyskiego
NSZZ „Solidarność”