Tematyka konkursu

Uczniowie biorący udział w konkursie powinni nabyć wiedzę ogólną w zakresie:

1. Wydarzeń związanych z najnowszą (powojenną) historią Polski:

– czerwiec 1956;

– marzec 1968;

– grudzień 1970;

– czerwiec 1976;

– rok 1980, w tym powstanie NSZZ „Solidarność”;

– stan wojenny i okres do 1989r.;

– rok 1989, w tym m.in. Okrągły Stół, ponowna rejestracja NSZZ „Solidarność”, wybory parlamentarne,

– najważniejsze wydarzenia z życia społeczno – politycznego (w tym związków zawodowych) w Polsce z lat 1990-2023.

2. Tematyki dotyczącej podstawowych nurtów ruchu związkowego, w tym także wiedzy dot. funkcjonujących współcześnie Międzynarodowych Central Związkowych.

3. Teoretycznych podstaw funkcjonowania związku zawodowego, w tym m.in.:

– funkcje związków zawodowych,

– cechy konstytutywne związków zawodowych,

– struktura i funkcjonowanie NSZZ „Solidarność”.

4. Wiedzy ogólnej dotyczącej prawnego funkcjonowania związków zawodowych w Polsce.

5. Wiedzy (w stopniu podstawowym) dotyczącej zagadnień związanych z prawem pracy i bezpieczeństwem pracy w tym m.in.:

BHP, PIP, SIP.

Zalecana literatura:

– Statut NSZZ „Solidarność”. (www.solidarnosc-swietokrzyska.pl)

– Ustawa z dnia 23 maja 1991r. o Związkach Zawodowych (Dz.U. z 2001r. Nr 79 poz. 854 Nr 100 poz. 1080 Nr 128 poz. 1405 z 2002r Nr 135 poz. 1146). (www.solidarnosc-swietokrzyska.pl)

– Ustawa z dnia 23 maja 1991r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. Nr 55 z 1997r. Nr 82 poz.518 Nr 88 poz.554 z 1999r. Nr 72 poz.802 z 2000r. Nr 107 poz.1127 z 2002r. Nr 74 poz. 676.

– Józef Tischner, „Etyka Solidarności”, Kraków 1992r., Wyd. Znak.

– Ks. Franciszek Kampka, „Istota i zadania związków zawodowych w świetle dokumentów społecznych Kościoła”, Lublin 1990, Redakcja Wydawnictw KUL.

– Świętokrzyskie Zeszyty Związkowe „Związki Zawodowe w Polsce i na świecie – historia i współczesność. Adres strony: http://www.solidarnosc-swietokrzyska.pl/pl/menu_lewe/nasze_publikacje/swietokrzyskie_zeszyty_zwiazkowe_nszz__solidarnosc/

– Świętokrzyskie Zeszyty Związkowe NSZZ „Solidarność” nr 12. Adres strony: http://www.solidarnosc-swietokrzyska.pl/pl/menu_lewe/nasze_publikacje/swietokrzyskie_zeszyty_zwiazkowe_nszz__solidarnosc/

– Piotr Bielawski, Romuald Lazarowicz, „Dziwny 1989”, Warszawa 1999.

– Jerzy Holzer, „Solidarność 1980-1981”, Warszawa 1994.

– Marek Pernal, Jan Skórzyński, „Kalendarium Solidarności 1980-1989”, Warszawa 1999.

– M. Łapiński, M. Moskit, „Konspira”, Warszawa-Gdańsk 1989.

– Andrzej Paczkowski, „Pół wieku dziejów Polski 1939-1989”, Warszawa 1991.

– Jerzy Holzer, K. Leski, „Solidarność w podziemiu”, Warszawa 1990.

– A. Dudek, T. Marszałkowski, „Walki uliczne w PRL 1956-1989”, Kraków 1999.

– A. Dudek, „Pierwsze lata III Rzeczypospolitej”, Warszawa 1997.

– Ł. Kamiński, G. Waligóra, „Solidarność 1980-1989 tom VI”, Warszawa 2010.

– „Studia Muzealno-Historyczne, tom I”, Kielce 2009.

– Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki, „Solidarność, opozycja i opór społeczny w Regionie Świętokrzyskim 1980-1989”, Kielce 2010.

– Marzena Grosicka, Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki, „Stan wojenny w regionie świętokrzyskim 1981-1983. Wybrane zagadnienia”, Kielce 2011.

– A. Dziurok, M. Gałęzowski, Ł. Kamiński, F. Musiał, Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989,Warszawa 2010.

– M. Grosicka, R. Śmietanka-Kruszelnicki, NSZZ „Solidarność” Region Świętokrzyski (w:) Solidarność 1980-1981,t. 6: Polska Południowa, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010, s. 737-823.

– W. Roszkowski, Historia Polski 1914-2000, Warszawa 2001.

Ponadto przydatne w konkursie informacje można znaleźć. w Internecie, na stronach m.in.:

1. Zarządu Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność” www.solidarnosc-swietokrzyska.pl

2. Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”: www.solidarnosc.org.pl

3. Na portalach edukacyjnych Instytutu Pamięci Narodowej, m.in.:

www.sierpien1980.pl

www.13grudnia81.pl

https://popieluszko.ipn.gov.pl

www.rok1989.pl

Pytania na XIX Konkurs Wiedzy o NSZZ „Solidarność”
Finał wojewódzki 2023r.

 

1. Za postawienie w stan likwidacji Stoczni Gdańskiej, w której narodziła się „Solidarność”, odpowiedzialny był rząd pod kierownictwem (zaznacz prawidłową odpowiedź):

a) Stanisława Kani, b) Wojciecha Jaruzelskiego, c) Tadeusza Mazowieckiego d) Mieczysława Rakowskiego.

2. Kto jest autorem słów:

Solidarni, nasz jest ten dzień,

A jutro jest nieznane,

Lecz żyjmy tak, jak gdyby nasz był wiek;

Pod wolny kraj spokojnie kładź fundament.

A jeśli ktoś nasz polski dom zapali,

To każdy z nas gotowy musi być,

Bo lepiej byśmy stojąc umierali,

Niż mamy klęcząc na kolanach żyć.

Solidarni, nasz jest ten dzień;

Zjednoczmy się, bo jeden jest nasz cel!

(imię i nazwisko)  …………………………………………………………..

3. Fizyk, zorganizował po 13 grudnia 1981r. druk pierwszego w kraju pisma podziemnego, które nosiło tytuł „Z Dnia na Dzień”. W czerwcu 1982r. we Wrocławiu stanął na czele założonej przez siebie organizacji „Solidarność Walcząca”. Podaj imię i nazwisko.

…………………………………………………………..

4. Podaj powody prowadzenia sporów zbiorowych w zakładach pracy:

……………………………………………………….………………….……………………………………

……………………………………………………….………………….……………………………………

5. Podaj nazwę charytatywnej organizacji pozarządowej ustanowionej przez Zarząd Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność”, która działa w ramach organizacji pożytku publicznego.

……………………………………………………….………………….………………………………

6. Kto był pierwszym redaktorem naczelnym „Tygodnika Solidarność”?

…………………………………………………………………………………

7. Aktualnie, jak długo trwa kadencja władz związkowych?

……………………………………………………….………………….………………………………

8. Jaki procent pracowników musi zrzeszać zakładowa organizacja związkowa skupiona
w ogólnokrajowej centrali reprezentatywnej, aby posiadać status organizacji reprezentatywnej?

……………………………………………………….………………….……………………………………

9. Po wydarzeniach 1976 roku powstało kilka organizacji które programowo deklarowały obronę robotników (podaj ich nazwy ):

……………………………………………………….………………….……………………………………

10. Z jakim miastem związane są wydarzenia 1956r.?           ………………………………………

11. Gdzie i kiedy odbył się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. (zaznacz prawidłową odpowiedź):                     a) Warszawa, Pałac Kultury i Nauki 14-18 wrzesień 1980r.

b) Szczecin, Wojewódzki Dom Kultury 15-17 lipiec 1981r.

c) Gdańsk, Hala Olivii 5-10.IX  i  26.IX-7.X.1981r.

12. Kiedy podpisano porozumienie w sprawie zgłoszonych postulatów między MKS w Szczecinie
i delegacją rządową? (zaznacz prawidłową odpowiedź):

 

a) 15 lipca 1980r.,     b) 30 sierpnia 1980r.,     c) 30 września 1980r.

13. Rozwiń skróty:

a) WRON – ………………………………………………………………………………………………..……

b) ROPCiO – …………………………………………………………………………………………..………

c) TKK NSZZ „Solidarność” – ……………………………………………………………………….………

d) KOR – ………………………………………………………………………….…………………………….

e) PRON – ………………………………………………………………..……………………………………

f) MKS – ……………………………………………………………………………..…………………………

g) CRZZ – ………………………………………………………………………………………………………

14. Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. Wpisz odpowiednią literę P (Prawda), F (Fałsz)

1.	Nazwę Polska Rzeczpospolita Ludowa wprowadziła konstytucja uchwalona w 1952r.
2.	Kontakty w Watykanem zostały zerwane w 1946r. przez władze polskie
3.	UPA to jeden z organów rozbudowanego aparatu bezpieczeństwa w Polsce po II wojnie światowej
4.	Od 1945r. w Warszawie pod redakcją kardynała Sapiehy zaczął wychodzić „Tygodnik Powszechny”
5.	OPZZ powstało jako przeciwwaga do niezależnego związku robotniczego w 1980r.
6.	Obrady „Okrągłego Stołu” zakończyły się 2 czerwca 1989r.

15. Zaznacz znakiem „X” te ograniczenia praw obywatelskich, które zostały w Polsce wprowadzone podczas stanu wojennego:

a	Kontrolowanie rozmów telefonicznych
b	Zakaz sprzedaży napojów alkoholowych po godz. 13.00
c	Godzina policyjna od 22.00 do 6.00
d	Masowe aresztowania działaczy opozycji
e	Ograniczenie praw poruszania się po kraju
f	Zawieszenie działalności większości organizacji społecznych
g	Masowe aresztowania duchownych

16. Uzupełnij tabelkę, podając w odpowiednich miejscach daty (rok).

	Wydarzenie	Data
a	Zniesienie stanu wojennego
b	Powstanie KOR-u
c	Powstanie Komitetu Obywatelskiego
d	Zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki
e	Śmierć Prymasa Tysiąclecia
f	Powstanie „Solidarności”

17. Wymień kolejnych przewodniczących NSZZ „Solidarność” w latach 1981-2019 (imię, nazwisko).

……………………………………………………………………………………….…………….………

18. Integralną częścią „Tygodnika Solidarność” jest wydawane przez Zarząd Regionu Świętokrzyskiego

pismo, podaj jego nazwę.

……………………………………………………………………………………….…………….………

19. Jaki podstawowy akt prawny reguluje funkcjonowanie NSZZ „Solidarność”?  ……………………

20. Podaj trzy reprezentatywne ogólnopolskie centrale związkowe.

…………………………..……;    ……………………..…………;    ……………………..…………

21. Wymień cechy konstytutywne związków zawodowych   …………….……………………..…………

22. W listopadzie 2006r. dwie największe światowe organizacje wolnych związków zawodowych połączyły się w jedną. Podaj jej nazwę oraz nazwy central związkowych, które ją utworzyły:

………………………………………………………………………………………………………

23. Ilu członków liczyła „Solidarność” w Regionie Świętokrzyskim przed wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 roku? Można pomylić się o 10 tysięcy. ………………………………

24. 15 grudnia 1981r. około 70 osób strajkowało w jednym z kieleckich zakładów pracy.

Podaj jego nazwę   ………………………………………………….………………………………………..

25. Ksiądz diecezji radomskiej, (zm. 16 lutego 2014r.), za swoją działalność duszpasterską otrzymał
18 wyroków i 9 razy przebywał w więzieniu, był karany przez sądy i kolegia w okresie PRL-u za obronę krzyży w szkole w swojej pierwszej parafii w Ożarowie k. Ostrowca Świętokrzyskiego oraz odprawianie mszy i nauczanie religii w Wierzbicy koło Radomia. W 1972r. uwolnił „więzioną” przez komunistów przez 6 lat kopię obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, były proboszcz parafii św. Andrzeja w Suchedniowie.

Podaj jego imię i nazwisko

……………………………………………………………………………………….…………….………

26. Wybierz spośród niżej wymienionych nazwę związku zawodowego rolników, powstałego w 1981r.
i działającego do dzisiaj.                   a) NSZZ Solidarność RI

b) Solidarność Wiejska

c) Związek Zawodowy Kółek i Organizacji Rolniczych

27. W PRL-u po raz pierwszy postulowano utworzenie niezależnych od władz związków zawodowych

w trakcie ………….……..………… (gdzie) ……………………… (kiedy) ……………….………

28. Podaj główne hasło (przesłanie) protestujących robotników w Poznaniu 1956r.?

………………………………………………………………………………………………………

29. Na Śląsku, po wprowadzeniu stanu wojennego jako ostatnia (28 grudnia 1981r.) strajk zakończyła załoga jednej ze śląskich kopalń. Podaj nazwę tej kopalni. …………………………………………

30. Jakie podstawowe doktryny polityczne towarzyszyły procesowi tworzenia związków zawodowych
na terenie Europy? Podaj ich nazwy.

a) ……………………, b) ……………………, c) ……………………, d) …………………………

31. Metody działań związków zawodowych wg Franciszka Kampki to:

a) ……………………….…….;       b) …………………….…..….;       c) …………….………..…….

32. Podaj nazwiska wszystkich redaktorów naczelnych Tygodnika Solidarność.

..……………………………………………………………..….………………………………….……..

..……………………………………………………………..….………………………………….……..

33. W jakim nakładzie ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Solidarność”? Zakreśl prawidłową odpowiedź.  a) 100 tysięcy egzemplarzy,    b) 300 tysięcy egzemplarzy,  c) 500 tysięcy egzemplarzy.

34. W 2021 roku NSZZ „Solidarność” prowadził kampanię społeczną, pod którą podpisało się 230 tys. Polaków. Podaj nazwę złożonego w Sejmie obywatelskiego projektu tej ustawy.

..……………………………………………………………..….………………………………….……..

35. W dniu 31 sierpnia 2019r. sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Jarosław Sellin wraz z przewodniczącym Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w obecności premiera Mateusza Morawieckiego podpisali umowę powołującą do życia nową państwową instytucję kultury, której misją jest popularyzacja fenomenu i znaczenia „Solidarności” oraz badanie i zabezpieczanie jej historii i autentycznego dziedzictwa. Podaj pełną nazwę tej instytucji.

..……………………………………………………………..….………………………………….……..

36. Na przełomie 1980 i 1981r. w całym kraju powstawały regionalne struktury NSZZ „Solidarność”.
Kto został pierwszym (od listopada 1980r.) przewodniczącym Zarządu Regionu Świętokrzyskiego
NSZZ „Solidarność”? (zaznacz prawidłową odpowiedź)

a) Mirosław Domińczyk,    b) Jerzy Stępień,    c) Marian Jaworski,    d) Ryszard Iwańczyk.

37. Po jakim wydarzeniu powstał Studencki Komitet Solidarności w Krakowie?

……………………………………………………………………………………………………..

38. Jaki tytuł miał dokument programowy przyjęty na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność”?  …………………………………………………………………………………………..

39. Gdzie i kiedy (data, miesiąc, rok) odbył się ostatni Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” ?

……………………………………………………………………………………………………..

40. Aktualnie trwa kampania wyborcza w NSZZ „Solidarność”. Podaj kalendarz wyborów w:

a) zakładowe/międzyzakładowe organizacje związkowe NSZZ „Solidarność”:

  od …………….., (dzień, miesiąc, rok) do …………….., (dzień, miesiąc, rok)

b) Zarządu Regionów NSZZ „Solidarność”: od ………….., (dzień, miesiąc, rok) do ……….., (dzień, miesiąc, rok)

c) Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”: do …………….., (dzień, miesiąc, rok)  

41. W 2022r. miała się odbyć ogólnopolska demonstracja dla poparcia postulatów NSZZ „Solidarność”. Pod jakim hasłem miała się ona odbyć? ……………………………………………………………………

42. Kto i gdzie wypowiedział następujące słowa:

Lp	Cytat	Kto?	Kiedy i gdzie?
1.	„Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieś rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie”
2.	„System PRL to dyktatura ciemniaków”
3.	„przebaczamy i prosimy o przebaczenie”

 

43. Do nazwiska reżysera przyporządkuj tytuł filmu oraz tematykę, którą ten film porusza:

1) Człowiek z żelaza

2) Śmierć jak kromka chleba

3) Zabić księdza

a) pacyfikacja kopalni „Wujek” (stan wojenny)

b) powstanie NSZZ „Solidarność”

c) zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki

Nazwisko twórcy	Andrzej Wajda	Agnieszka Holland	Kazimierz Kutz
Tytuł filmu
Jakiego wydarzenia dotyczy

Klucz odpowiedzi – Finał wojewódzki 2023r.

 

Nr pyt.	Odpowiedzi	Liczba punktów
1.	d) Mieczysława Rakowskiego	2 pkt
2.	Jerzy Narbutt	2 pkt
3.	Kornel Morawiecki	1 pkt
4.	– warunki pracy – warunki płacy – świadczenia socjalne – prawa i wolności związkowe	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 4 pkt
5.	Fundacja Dla Dobra Wspólnego	1 pkt
6.	Tadeusz Mazowiecki	1 pkt
7.	5 lat	2 pkt
8.	8%	5 pkt
9.	1. Komitet Obrony Robotników 2. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela 3. Konfederacja Polski Niepodległej	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt. max 3 pkt
10.	Poznań	1 pkt
11.	c)	1 pkt
12.	b)	1 pkt
13.	a) Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego b) Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela c) Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” d) Komitet Obrony Robotników e) Patriotyczny Ruch Ocalenia Narodowego f) Międzyzakładowy Komitet Strajkowy c) Centralna Rada Związków Zawodowych	Za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 7 pkt
14.	1. – P 2. – P 3. – F 4. – F 5. – P 6. – F	Za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 6 pkt
15.	a, c, d, e, f.	Za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 5 pkt
16.	a – 1983r b – 1976r. c – 1988r. d – 1984r. e – 1981r. f – 1980r.	Za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 6 pkt
17.	– Lech Wałęsa – Marian Krzaklewski – Janusz Śniadek – Piotr Duda	4 pkt
18.	Tygodnik Solidarność Świętokrzyska	1 pkt
19.	Statut NSZZ „Solidarność”	1 pkt
20.	– NSZZ „Solidarność” – OPZZ – Forum Związków Zawodowych (FZZ)	Za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 3 pkt
21.	ergatocentryzm, niezależność, samorządność	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 3 pkt
22.	MKWZZ + ŚKP = MKZZ	3 pkt
23.	256 tysięcy (246 – 266 tys.)	1 pkt
24.	FŁT „Iskra”,  Iskra	1 pkt
25.	Ks. Józef Wójcik	2 pkt
26.	a)	1 pkt
27.	Wydarzeń grudniowych, Gdańsk lub Wybrzeże, XII 1970r.	2 pkt
28.	Pracy i chleba	2 pkt
29.	Kopalnia Piast	1 pkt
30.	korporacjonizm, syndykalizm, leninizm, tradeunionizm	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt, max 4 pkt
31.	a) negocjacje b) strajk c) akcje propagandowe	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt, max 3 pkt
32.	1. Tadeusz Mazowiecki, 2. Jarosław Kaczyński, 3. Andrzej Gelberg, 4. Jerzy Kłosiński, 5. Krzysztof Świątek, 6. Michał Ossowski.	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt, max 6 pkt
33.	c) 500 tysięcy egzemplarzy	3 pkt
34.	„Emerytura za staż” lub „Emerytura stażowa”	3 pkt
35.	Instytut Dziedzictwa Solidarności	3 pkt
36.	a) Mirosław Domińczyk	1 pkt
37.	śmierć Stanisława Pyjasa, studenta polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego	2 pkt
38.	„Samorządna Rzeczpospolita”	3 pkt
39.	Zakopane, 26-27 maja 2022r.	3 pkt
40.	a) od 1 listopada 2022r. do 31 marca 2023 r. b) 1 kwietnia do 30 czerwca 2023 r. c) Do 31 października 2023 r.	za a) – 3 pkt za b) – 3 pkt za c) – 3 pkt max 9 pkt
41.	Marsz Godności	2 pkt
42.	1. J. Cyrankiewicz, Poznań, 1956r. 2. St. Kisielewski, Warszawa 1968r., zjazd ZLP Oddział warszawski 3. List Biskupów polskich do niemieckich, 1965r.	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 6 pkt
43.	– Andrzej Wajda – 1 – b – Agnieszka Holland – 3 – c – Kazimierz Kutz – 2 – a	za każdą dobrą odpowiedź 1 pkt max 6 pkt
max pkt		127