Kazimierz Pasternak
W świetle ustawy z dnia 24 czerwca 1983 roku o społecznej inspekcji pracy art.6 ust.6 wybory społecznych inspektorów pracy przeprowadzają zakładowe organizacje związkowe na podstawie uchwalonych przez siebie regulaminów wyborów, odpowiadających między innymi na pytanie, kto w zakładzie pracy tworzy społeczną inspekcję pracy w sferze organizacyjnej. W większych zakładach pracy są wybierani najczęściej: zakładowi społeczni inspektorzy pracy na teren całego zakładu, oddziałowi społeczni inspektorzy pracy i rzadziej grupowi sip. U pracodawców z mniej liczną załogą wybierani są wyłącznie zakładowi sip i ewentualnie oddziałowi. Decyzja w tej sprawie każdorazowo należy do zakładowych organizacji związkowych, które przy finalnych ustaleniach nie tylko kierują się strukturą organizacyjną zakładu pracy ale również warunkami pracy i stanem zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników popartych stosownymi badaniami i konsultacjami. Zakładowy sip nie może być w ramach posiadanych prerogatyw ustawowych zastępowany przez oddziałowego lub grupowego społecznego inspektora pracy. Jako jedyny ma upoważnienie do wydawania zaleceń. W przypadku wakatu konieczne jest przeprowadzenie wyborów uzupełniających w trakcie kadencji. Przy wykonywaniu zadań ustawowych jest samodzielny w podejmowaniu decyzji, biorąc odpowiedzialność za ich skutki jak również za ewentualne zaniechania, które mogą ewidentnie skutkować nasileniem zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników. Oddziałowi, grupowi społeczni inspektorzy pracy w szczególności koncentrują się na kontroli warunków pracy, przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bhp w oddziałach gdzie pracują, bądź grupach zawodowych. Są w stałym kontakcie z zakładowym sip, ale zachowują samodzielność w wykonywaniu ustawowych zadań. W przypadku stwierdzenia zagrożenia zdrowia lub życia informują zakładowego sip, który z reguły niezwłocznie wydaje zalecenia, celem usunięcia zagrożenia. Za niedopuszczalny należy uznać rzadko spotykany zapis w regulaminie wyborów sip, skutkujący wyborem kilku oddziałowych sip w jednym oddziale, dodatkowo z określeniem zadania, którym dany oddziałowy sip miałby się wyłącznie zajmować, np.: wyłącznie mobbingiem czy dyskryminacją co oznaczałoby, wbrew ustawie, reprezentowanie pracowników wyłącznie w ograniczonym zakresie.