Kazimierz Pasternak
Pracodawca posiada ustawowe uprawnienia do stosowania wobec pracowników kar porządkowych w celu zapewnienia ustalonej organizacji pracy i porządku w procesie pracy. Katalog kar został ustalony w art. 108 ustawy Kodeks pracy. Za jedno przewinienie może być nałożona jedna kara porządkowa według uznania pracodawcy, co oznacza, że przykładowo, kara nagany nie może być poprzedzona karą upomnienia.
Przed nałożeniem na pracownika kary porządkowej (obowiązuje forma pisemna) pracodawca jest obowiązany w świetle art. 94 pkt 9 stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz dotychczasowe wyniki ich pracy. Może się bowiem okazać, że karany pracownik to wieloletni i wspaniały fachowiec, zaangażowany na rzecz dobra pracodawcy, wielokrotnie nagradzany, co nie może zostać pominięte w procesie podejmowania decyzji związanej z karą porządkową w sytuacji, kiedy konieczne jest pisemne uzasadnienie nałożonej kary oparte na przesłankach faktycznych a nie ogólnikowych. Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika. Tak więc pracownik powinien mieć zapewnione każdorazowo warunki do swobodnej wypowiedzi i zaprezentowania własnej oceny zdarzeń faktycznych, które legły u podstaw podjętej decyzji o ukaraniu z wpisem do notatki z wysłuchania. Z reguły tak nie jest. Wysłuchanie sprowadzone zostaje na ogół do lakonicznej informacji o ukaraniu pracownika, jednozdaniowej notatki i wręczenia pracownikowi pisemnej informacji o ukaraniu. Pracownik nie potwierdzając pisemnie odbioru pisma o ukaraniu pogarsza swoją pozycję w procesie obrony swoich racji. Kara wedle ustawy nie może być zastosowana po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie trzech miesięcy od chwili dopuszczenia się tego naruszenia. O zastosowanej karze pracownik w terminie siedmiu dni od daty zawiadomienia ma prawo wnieść sprzeciw. Brak sprzeciwu zamyka sprawę i nałożona kara staje się prawomocna. O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpoznaniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nie odrzucenie przez pracodawcę sprzeciwu w ciągu 14 dni od daty jego wniesienia jest uznawane jako uwzględnienie sprzeciwu. Tak więc pracownik dla własnego dobra, szczególnie zrzeszony w NSZZ „Solidarność” bezwzględnie winien się bronić, mając zapewnioną ze strony Związku bezpłatną pomoc prawną, bo nigdy nie wiadomo czy pracodawca nie zechce ukarać pracownika w krótkim czasie kolejną karą porządkową, co w ewentualnym dochodzeniu swoich praw przed sądem może mieć znaczenie. Pracownik, który wniósł sprzeciw nie uwzględniony przez pracodawcę może w terminie 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie nałożonej kary.