Waldemar Bartosz
Artykuł 20 Konstytucji Rzeczpospolitej stanowi jasno, że „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej”.
Tak zarysowane pojęcie społecznej gospodarki rynkowej jest zazwyczaj nieczytelne. Solidarność społeczną, dialog społeczny i współpracę partnerów społecznych traktuje się w praktyce formalistycznie. Zazwyczaj oznacza to formalne wystąpienie o opinię, czy spotkanie, lecz sens merytoryczny pozostaje zlekceważony. Tymczasem, historycznie ujmując, solidaryzm społeczny był w oryginalnym znaczeniu definiowany znacznie szerzej. Podstawową cechą owego solidaryzmu społecznego było przywiązanie dużej wagi do godności człowieka, a gospodarka miała stanowić element składowy szerszego ładu społecznego. Ten społeczny ład powinien umożliwić jednostkom ludzkim życie w wolności i odpowiedzialności, z czym silnie związana była rola pracy – możliwości jej podjęcia, twórczego rozwoju osoby ludzkiej.
Jeśli popatrzeć na to, co działo się w ostatnich trzydziestu kilku latach w Polsce, trudno nie stwierdzić, że daleko nam do tak rozumianej społecznej gospodarki rynkowej. Masowe bezrobocie w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, minimalizowanie, wtedy jak i dziś, uczestnictwa pracowników we współzarządzaniu zakładem pracy, częste łamanie elementarnych praw pracowniczych, lekceważenie strony społecznej w procesach decyzyjnych zarówno w przedsiębiorstwach jak i decyzjach administracyjnych (rządowych i samorządowych), to tylko niektóre elementy zaprzeczające istnieniu w Polsce społecznej gospodarki rynkowej.
Te dylematy są zasadnicze również dla związku zawodowego – dla jego miejsca i roli w społeczeństwie. Wydaje się, że 45 rocznica Porozumień Sierpniowych i powstania NSZZ „Solidarność” jest znakomitą okazją do pochylenia się nad tym problemem.
Region Świętokrzyskiej „Solidarności” planuje z tych powodów zorganizowanie sesji popularno – naukowej, aby publicznie naświetlić te problemy.